Höss, Rudolf – De kommandant
Bij het hier besproken boek wordt geen “ster-rating” aangeboden.
Rudolf Höss werd kort na de tweede wereldoorlog gevangen genomen en legde deze verbazingwekkende 
verzameling van gedachten, opmerkingen en beschrijvingen vast tijdens zijn proces en het wachten op zijn executie. Höss legt duidelijk de geschiedenis, de structuur en de missie van de concentratiekampen (niet alleen Auschwitz) uit. Op allerlei niveaus en in alle aspecten: van blokleider, Kapo en van bewaker. Hij beschrijft zelfs gedetailleerd de voor- en nadelen van het gebruik van honden bij de bewaking. Zijn beschrijvingen van het vergassingsproces zijn fascinerend en schokkend tegelijk. Je voelt je bijna obsceen tijdens het lezen. Alsof je zelf door het kijkgaatje in de deur gluurt, terwijl er onschuldige mensen sterven. Hij beschrijft de architecturale problemen waarmee rekening gehouden moet worden tijdens het ontwerp en de bouw van het crematorium. Het boek bevat naast foto’s ook diagrammen. Höss ontkent zijn rol niet, maar hij valt terug op het oude ‘bevel is bevel’- excuus en voelt zich verraden door de hogere rangen, die hij zo vertrouwde, hoog in de nazipartij.
In zijn verhaal beschrijft hij gedetailleerd collega SS-persoonlijkheden, van Himmler tot gemeenschappelijke bewakers. Er is werkelijk veel te lezen in het boek, te veel.
Höss beweert dat hij is geslagen en gemarteld om hem tot een bekentenis te dwingen. Maar de verbluffende details in zijn boek zijn al een getuigenis op zich. Dat hij probeerde om zijn naam te wijzigen en zich te verbergen na de oorlog, vertelt ons dat hij zich wel degelijk bewust was van zijn niet-verdedigbare gedrag. Hij geeft in zijn boek toe een van de grootste massamoordenaars uit de geschiedenis te zijn.
‘De kommandant’ is geen aangenaam boek. De foto’s die erin zijn opgenomen, zijn vreselijk vooral omdat ze begeleid worden door teksten alsof het een normale biografie betreft. Dit boek is ook moeilijk te bevatten, zeker als je er vanuit gaat dat individuen vooral zelf verantwoordelijk zijn voor de keuzes die ze tijdens hun leven maken. Het tart je bevattingsvermogen als je leest hoe een reeks keuzes en beslissingen iemand kunnen maken tot een van de hoofdrolspelers in de daadwerkelijke uitvoering van de Holocaust.
Wanneer u aan het einde van het verhaal komt, zult u meer begrijpen van deze man, die aan een ondenkbare taak uitvoering gaf. Uw vragen kunnen nooit allemaal worden beantwoord , maar misschien kunt u enig inzicht krijgen in de geest en gedachten van een van de mensen die betrokken was bij de grootste slachting van de 20ste eeuw.
‘De commandant’ is een ronduit verontrustend boek, dat nog heel lang in uw gedachten blijft spoken.
