Tokarczuk Olga – Oer en andere tijden
Oer is een klein dorp in Polen, een paradijs, zo zeggen de bewoners, in het middelpunt van het heelal, beschermd door aardsengelen. Als er al een andere wereld bestaat dan is die gedroomd.
Inwoners die naar die andere wereld gaan, verstenen langzaam om bij terugkomst te ontwaken met herinneringen als dromen. Dromen zijn bedrog.
Olga Tokarczuk laat in kleine verhaaltjes het traditionele dorpsleven zien. Ze beschrijft oude gebruiken die langzaam veranderen. Die kleine veranderingen zijn fundamenteel. Prachtige verhalen waarin de historische sensatie in het gewone leven voelbaar is. Tokarczuk toont in het kleine de ontwikkeling van een heel land.
Hoewel de verhalen alle kanten opgaan, onlogische gedachtenkronkels volgen en soms filosofisch zijn, lezen ze als sprookjes en vormen ze een geheel. De kleine verandering is het verbindende element. Een greep:
De molenaar Michal moet de tsaar dienen en verlaat zijn zwangere vrouw. De vrouw en de knecht dansen om elkaar heen. Wat heeft de knecht sterke schouders! Een handvol kardemon wordt bij de bigos gegooid omdat de zaden er zo mooi uitzien. Een man die dagenlang op het dak zit, heeft drie dochters en een zoon die belangrijk wil worden. Izydor schrijft toeristenbureaus aan met het verzoek folders te sturen en verdient daar geld mee.
Tokarczuk stelt vast dat mensen eigenlijk niet willen veranderen, dat mensen daarom ‘onveranderlijkheid’ uitvonden en dat dan ‘traditie’ noemden. Tokarczuk laat zien dat als tradities niet meebewegen ze ten dode opgeschreven zijn. Oer beweegt langzaam en onwillig in de tijd mee.
