Tag archieven: SF

Klimaatverdriet

Šindelka, Marek – Klimaatverdriet

De wereld is in verval, de aftakeling van de aarde heeft een rechtstreeks gevolg op mensen. Mensen zijn apathisch geworden, zijn ziek. De stad Praag is bloedheet geworden, heftige regenbuien doen de stad overstromen. Alles is ontregeld. Door stormen is bijvoorbeeld gsm-verkeer praktisch onmogelijk geworden.

Kryštof is botanicus en verdient astronomisch grote bedragen aan het smokkelen van zeldzame planten die door de klimaatcrisis alleen maar zeldzamer dus waardevoller zijn geworden. Hij heeft voor een maffiabaas een zeldzame orchidee opgespoord en naar Wenen gesmokkeld. Een plant die op levende lichamen groeit. De dode man die gevonden is met een snee in zijn buik doet vermoeden dat hij de orchidee met zich meedroeg.

Kryštof wordt verdacht van moord en gearresteerd en ondervraagd. Het verhoor is het begin van de puzzel vol verhalen, fragmenten en ogenschijnlijke bijzaken. Marek Šindelka springt van de jeugd van Kryštof naar gebeurtenissen uit het leven van de rechercheurs, naar de tulpenmanie in het verleden, naar achtervolgingsscènes, naar de zoektocht naar de orchidee, naar het meisje waar Kryštofs jeugdvriend en hijzelf beiden verliefd op waren.

De kracht van Šindelka ligt in de wonderschone beschrijvingen en de observaties in terloopse zinnetjes zoals: de opmerking dat planten handmatig worden bevrucht omdat insecten zijn uitgestorven of dat je de mensheid moet uitroeien om de natuur te redden.

Het verhaal springt in tijd en ruimte en wordt vanuit verschillende perspectieven verteld. Dat maakt het verhaal enerzijds intrigerend en spannend waardoor je doorleest, anderzijds maakt deze vertelconstructie het verhaal rommelig. Je moet als lezer je best blijven doen om de puzzelstukjes een plek te geven. Een boeiend boek met een duidelijke boodschap: het lot van de mens is onlosmakelijk verbonden aan dat van de aarde.

Een reactie plaatsen

Opgeslagen onder Boeken, eBooks, Fiction, Literatuur, Recensies, SF & Fantasy

Klara en de zon

Ishiguro, Kazuo – Klara en de zon

Klara is de verteller van het verhaal. Klara is een robot, een KV, een kunstmatige vriendin, gemaakt om eenzame kinderen gezelschap te houden. KV’s of AF’s (‘artificial friends’) leren door observaties hun denkvermogen te verfijnen. Ongelooflijk knap hoe Klara steeds beter interpersoonlijke communicatie kan duiden en emoties van mensen kan lezen.

Klara wordt verkocht aan een ziekelijk meisje, Josie. Klara komt bij Josie en haar moeder te wonen. Het verhaal speelt zich af in een wereld waar ‘opgetilde’ kinderen naar de universiteit kunnen. Ishiguro laat in het midden wat opgetilde kinderen zijn. Niet iedereen wordt opgetild. Josie is een opgetild kind en daar is ze zwak en ziekelijk door geworden; er is een gerede kans van vroegtijdig overlijden. Moeder voelt zich hierdoor schuldig. Een kunstenaar heeft van moeder de opdracht gekregen data van Josie te verzamelen met de bedoeling die data tegen de tijd dat Josie eventueel overlijdt, over te brengen op Klara.

Dat kunstmatige intelligentie niet feilloos is, wordt al vroeg in het verhaal duidelijk. Klara denkt dat de zon god is doordat ze, wachtend tot ze verkocht zou gaan worden, verkeerde conclusies trekt. De robots staan duidelijk niet in verbinding met zoiets als het internet, dat had zulke fouten kunnen voorkomen. Klara vraagt de zon Josie te redden en om de zon gunstig te stemmen saboteert ze een machine die veel rook uitblaast.

Klara neemt mij als lezer moeiteloos mee, ik bleef nieuwsgierig naar Klara. Ik vergat volkomen dat zij een robot was. Ze was eerder een naïef zoekend zorgzaam meisje dat lief wil doen. Ik leefde met haar mee. Het drong pas echt tot me door dat Klara een robot was, toen ze op een vuilnisbelt half gedemonteerd haar laatste zonnestralen opving. Verontrustend.

Een reactie plaatsen

Opgeslagen onder Boeken, eBooks, Fiction, Literatuur, Recensies, SF & Fantasy

Aardewerk

Aldiss, Brain – Aardewerk

Wie ‘Aardewerk’ openslaat krijgt geen gemakkelijk te volgen of licht te verteren SF-verhaal voorgeschoteld. Aldiss, die het verhaal schreef in de jaren ’60, heeft met een bijna profetische gave een wereld opgetekend waarvan we juist in deze jaren de eerste contouren ontwaren.

Er loopt een dode man in de Zuidelijke Atlantische Oceaan, hij is overleden maar zijn moderne zwaartekrachtopheffer houdt hem overeind, zodat het lijkt of hij over het water voortschrijdt. Kapitein Knowle, gezagvoerder van de Ster van Triëst, een al wat ouder koopvaardijschip, besluit het stoffelijk overschot aan boord te nemen zodat het later in Afrika kan worden begraven. Afrika is het enige continent waar nog dynamische staten liggen. Daar waar Europa, Azië en Noord-Amerika een langzame hongerdood sterven ondanks hun machtige bewapening, is er op dit laatste continent nog voldoende vruchtbare, lees niet-totaal verschraalde, vergiftige grond voor landbouw.

Knowle vindt in de zakken van de dode een stapeltje liefdesbrieven van Justine aan ene Peter en omdat hij in tegenstelling tot veel andere kan lezen, wordt hij geobsedeerd door wat ze schrijft.

Doordat er een error optreedt in de navigatiecomputer van zijn schip, strandt Knowle, samen met zijn beide bemanningsleden, op de riffen van de Afrikaanse ‘Skeletten Kust’. Als door een wonder ontmoet hij na de nodige omzwervingen Justine, die hem probeert om te brengen…

‘Aardewerk’ is een lastig verhaal. Niet alleen moeten we zien te dealen met een aarde in de nabije toekomst die hopeloos is uitgeput door overbevolking en absolute nonchalance ten opzichte van de natuur, maar ook laat Aldiss onze hoofdpersoon lijden aan ernstige hallucinaties wanneer hij onder spanning staat. Hierdoor schetst hij een uitstekend beeld van het treurige leven in onze toekomst. Met steden gebouwd op platforms tegen de schadelijke dampen en dorpen als strafkampen omdat niemand daar vrijwillig wil zijn, krijgen we een gedetailleerd beeld van de totale ontreddering waarin de maatschappij is geraakt. Dit maakt dat egoïst en pacifist Knowle uiteindelijk naar de wapens grijpt, om zo een atoomoorlog uit te lokken. Aldiss’ ‘Aardewerk’ is geen gemakkelijk te lezen boek en dat is spijtig, want de boodschap is nu meer dan actueel.

Een reactie plaatsen

Opgeslagen onder Boeken, eBooks, Fiction, Recensies, SF & Fantasy

Kallocaïne

Boye, Karin – Kallocaïne

Het verhaal dat Leo Kall vanuit gevangenschap vertelt, speelt zich af in een nationalistische, gemilitariseerde ondergrondse stad. De stad staat op het punt om een oorlog te beginnen.

De burgers zijn niets meer dan noodzakelijke pionnen, ze zijn geheel ondergeschikt aan het geheel. Het individu is een achterhaald mensbeeld. Kinderen zijn kleine medesoldaten en worden geschonken aan de staat. Ze worden opgeleid – gehersenspoeld – om de stadstaat straks te dienen.

Als mensen al iets anders denken dan wat voorgeschreven is, dan wordt er met niemand over gesproken, ook niet met de partners of binnen het gezin met ouders. In elke woonunit zijn bijvoorbeeld een politie-oor en politie-oog aanwezig. Alles dat anders gaat dan normaal wordt gesignaleerd, elke overtreding van de norm wordt gehoord of gezien. Er is geen privacy. Alles wat burgers doen en laten, wordt gevolgd. Alles is bekend bij de overheid. Bij de minste of geringste afwijking wordt ingegrepen. De controle is onontkoombaar. Alleen gedachten zijn nog veilig. Tot Leo Kall een serum uitvindt waardoor mensen die ingespoten worden hun verzwegen en geheime gedachten gaan vertellen. Het serum heet kallocaïne, genoemd naar hoofdpersoon Leo.

Dat serum lijkt bruikbaar om potentiële verraders en andersdenkenden die de stad mogelijk bedreigen, te ontmaskeren. Het serum wordt dan ook onmiddellijk ingezet. Stilgehouden diepe gedachten, eerlijk verlangen en oprechte twijfel worden zo openbaar. Als echtgenoten al iets intiems met elkaar gedeeld hebben dan wordt dat na het inspuiten van het serum verteld en kan de partner opgepakt worden op basis van zo’n bekentenis. Ook onterechte verdenkingen, jaloerse gevoelens, kinnesinne onder partners en collega’s worden geuit en maken zo slachtoffers. Gedachten blijken manipuleerbaar.

Leo spuit het serum stiekem bij zijn vrouw in. Zij vertelt onder invloed van het serum dat ze hoopt dat de moeders van de stad een nieuwe wereld kunnen creëren, ze vertelt dat ze Leo had willen doden. Leo geeft haar aan bij de autoriteiten.

Dit boek dat in 1940 verscheen, is zeer beklemmend, onheilspellend en helaas met de technische ontwikkelingen van deze tijd, hoogst actueel.

Een reactie plaatsen

Opgeslagen onder Boeken, eBooks, Fiction, Recensies, SF & Fantasy

Het fatale zwijgen

Eschbach, Andreas – Het fatale zwijgen

Duane Fritzgerarld is 35 jaar en al met pensioen. Maar aandacht trekken is uit den boze, want alleen op deze manier stemt het Amerikaanse leger ermee in dat hij in Dingle, Ierland mag blijven wonen. Eén vergissing van Duane en hij wordt teruggeroepen naar de States. 

Fritzgerald is een van de twaalf soldaten die in een strikt geheim cyborg-experiment voor de eerste Golfoorlog zijn ‘omgebouwd’. Tal van chirurgische ingrepen verder, zijn hun botten vervangen door metaal en spieren door elektronica en motoren. Computergestuurde systemen injecteren adrenaline en sedativa. Het cyborg-project wordt al vrij snel stopgezet, de verwezenlijking bleek te lastig. Er blijven vijf VUT-ers over, met de verplichting om elkaar nooit te ontmoeten, om periodiek verslag uit te brengen aan hun leidinggevende luitenant-kolonel George M. Reilly en vooral, om onzichbaar te zijn.

Dan hoort Duane van een man in Dingle die, te veel, belangstelling voor hem heeft. Harold Itsumi blijkt een jurist uit LA die Duane ziet als een slachtoffer van het Amerikaanse leger. Diezelfde avond nog wordt Itsumi in zijn hotelkamer vermoord, evenals de huisarts van Duane, dokter O’Shea. Als dan ook de speciale voedingspakketten vanuit de VS voor Duane niet meer aankomen weet Duane dat zijn rustige verblijf in Dingle is afgelopen. Hij schakelt over op zijn ‘combat mode’. Een wedloop tegen de tijd begint…

Al vanaf het begin van het verhaal zit er een zwart randje om ‘Het fatale zwijgen’. Het verplichte zwijgen van de hoofdpersoon plaatst hem, ook in een stadje waar iedereen hem kent, in een isolement. Daarbij komt de totale afhankelijkheid van de synthetische voeding waarop Eschbach’s hoofdpersoon is aangewezen. Gewoon voedsel kan zijn lichaam niet meer aan, omdat er te veel noodzakelijke lichaamsdelen zijn verwijderd om plaats te maken voor de hydrauliek en elektronica. Daarmee is hij ondanks zijn enorme kracht, volledig manipuleerbaar én kwetsbaar.

‘Het fatale zwijgen’ is een thriller in de beste traditie van Michael Crichton. Dit anti-Terminator-verhaal van Andreas Eschbach gaat over de tragiek van de onnodig gecreëerde superheld. Het hele verhaal wordt verteld door Duane Fritzgerald zelf, in een prettige droge stijl, gelardeerd met korte stukjes van zijn favoriete filosoof Seneca.

Een ongebruikelijk SF-verhaal, nog geen realiteit, maar toch al zo tastbaar…

Een reactie plaatsen

Opgeslagen onder Boeken, eBooks, Fiction, Recensies, SF & Fantasy

Fahrenheit 451

Bradbury, Ray – Fahrenheit 451

In een toekomst die dichtbij kan zijn, over 5 jaar, 30 jaar, of nooit, is Guy Montag een brandweerman. Het takenpakket van de brandweer is wel een tikje anders dan we kennen. In plaats van branden te bestrijden, bestrijdt de brandweer nu boeken en eigenlijk alles wat geschreven is. Dat gebeurt buitengewoon efficiënt door alle boeken én het huis daar omheen te verbranden. 

Bij Guy Montag dooft langzaam maar zeker de gedrevenheid in zijn werk, iets wat de overheid en zeker zijn commandant Beatty niet graag zien. Dan ontmoet hij Clarisse McClellan, een nieuw buurmeisje dat helemaal niet angstig voor hem is. Door haar onschuldige opmerkingen – ze is sociaal onaangepast, maar dat hindert haar en haar ouders helemaal niet – raakt zij een verborgen snaar bij Montag, waardoor hij anders naar de wereld gaat kijken. Hij ziet nu hoe de mensen om zich heen zich volkomen laten leiden door de programma’s die de regering hun aanbiedt op de wandvullende schermen die iedereen heeft. Wanneer dan Clarisse plotseling verdwijnt en zijn afgestompte vrouw Mildred zelfmoord probeert te plegen, lukt het hem niet langer om zijn nieuwe inzichten te verbergen. Zijn commandant grijpt in en Guy moet zijn eigen woning verbranden, waarna hij doordraait. Zijn leven loopt nu serieus gevaar… 

Zestig jaar na de oorspronkelijke publicatie staat Ray Bradbury’s ‘Fahrenheit 451’ nog als een huis en heeft een boodschap die helemaal relevant is. Ray Bradbury neemt ons mee naar een toekomst waarin boeken verboden zijn en waar de overheid het volk onverschillig houdt door het uitzenden van ‘hersenloze’, maar zeer doordachte entertainment-uitingen.

Hoewel boeken nu niet worden verbrand, is Ray Bradley profetisch geweest over hoe vluchtig en/of manipulerend mediagebruik de samenleving kan raken.
‘Fahrenheit 451’ is een spannend én sterk geschreven, dystopische roman, maar Bradley laat ons niet met een inktzwart wereldbeeld achter. Naarmate het verhaal vordert, krijgen we toch weer een beetje hoop. Montag ontmoet, terwijl een oorlog uitbreekt, mensen die zelf nadenken, zich willen ontwikkelen, boeken onthouden en weer in contact staan met de natuur. En daardoor is de totale vernietiging van de stad geen einde, maar misschien juist een hoopvol begin.

Een reactie plaatsen

Opgeslagen onder Boeken, eBooks, Fiction, Literatuur, Recensies, SF & Fantasy