Categorie archief: Literatuur

Klimaatverdriet

Šindelka, Marek – Klimaatverdriet

De wereld is in verval, de aftakeling van de aarde heeft een rechtstreeks gevolg op mensen. Mensen zijn apathisch geworden, zijn ziek. De stad Praag is bloedheet geworden, heftige regenbuien doen de stad overstromen. Alles is ontregeld. Door stormen is bijvoorbeeld gsm-verkeer praktisch onmogelijk geworden.

Kryštof is botanicus en verdient astronomisch grote bedragen aan het smokkelen van zeldzame planten die door de klimaatcrisis alleen maar zeldzamer dus waardevoller zijn geworden. Hij heeft voor een maffiabaas een zeldzame orchidee opgespoord en naar Wenen gesmokkeld. Een plant die op levende lichamen groeit. De dode man die gevonden is met een snee in zijn buik doet vermoeden dat hij de orchidee met zich meedroeg.

Kryštof wordt verdacht van moord en gearresteerd en ondervraagd. Het verhoor is het begin van de puzzel vol verhalen, fragmenten en ogenschijnlijke bijzaken. Marek Šindelka springt van de jeugd van Kryštof naar gebeurtenissen uit het leven van de rechercheurs, naar de tulpenmanie in het verleden, naar achtervolgingsscènes, naar de zoektocht naar de orchidee, naar het meisje waar Kryštofs jeugdvriend en hijzelf beiden verliefd op waren.

De kracht van Šindelka ligt in de wonderschone beschrijvingen en de observaties in terloopse zinnetjes zoals: de opmerking dat planten handmatig worden bevrucht omdat insecten zijn uitgestorven of dat je de mensheid moet uitroeien om de natuur te redden.

Het verhaal springt in tijd en ruimte en wordt vanuit verschillende perspectieven verteld. Dat maakt het verhaal enerzijds intrigerend en spannend waardoor je doorleest, anderzijds maakt deze vertelconstructie het verhaal rommelig. Je moet als lezer je best blijven doen om de puzzelstukjes een plek te geven. Een boeiend boek met een duidelijke boodschap: het lot van de mens is onlosmakelijk verbonden aan dat van de aarde.

Een reactie plaatsen

Opgeslagen onder Boeken, eBooks, Fiction, Literatuur, Recensies, SF & Fantasy

Klara en de zon

Ishiguro, Kazuo – Klara en de zon

Klara is de verteller van het verhaal. Klara is een robot, een KV, een kunstmatige vriendin, gemaakt om eenzame kinderen gezelschap te houden. KV’s of AF’s (‘artificial friends’) leren door observaties hun denkvermogen te verfijnen. Ongelooflijk knap hoe Klara steeds beter interpersoonlijke communicatie kan duiden en emoties van mensen kan lezen.

Klara wordt verkocht aan een ziekelijk meisje, Josie. Klara komt bij Josie en haar moeder te wonen. Het verhaal speelt zich af in een wereld waar ‘opgetilde’ kinderen naar de universiteit kunnen. Ishiguro laat in het midden wat opgetilde kinderen zijn. Niet iedereen wordt opgetild. Josie is een opgetild kind en daar is ze zwak en ziekelijk door geworden; er is een gerede kans van vroegtijdig overlijden. Moeder voelt zich hierdoor schuldig. Een kunstenaar heeft van moeder de opdracht gekregen data van Josie te verzamelen met de bedoeling die data tegen de tijd dat Josie eventueel overlijdt, over te brengen op Klara.

Dat kunstmatige intelligentie niet feilloos is, wordt al vroeg in het verhaal duidelijk. Klara denkt dat de zon god is doordat ze, wachtend tot ze verkocht zou gaan worden, verkeerde conclusies trekt. De robots staan duidelijk niet in verbinding met zoiets als het internet, dat had zulke fouten kunnen voorkomen. Klara vraagt de zon Josie te redden en om de zon gunstig te stemmen saboteert ze een machine die veel rook uitblaast.

Klara neemt mij als lezer moeiteloos mee, ik bleef nieuwsgierig naar Klara. Ik vergat volkomen dat zij een robot was. Ze was eerder een naïef zoekend zorgzaam meisje dat lief wil doen. Ik leefde met haar mee. Het drong pas echt tot me door dat Klara een robot was, toen ze op een vuilnisbelt half gedemonteerd haar laatste zonnestralen opving. Verontrustend.

Een reactie plaatsen

Opgeslagen onder Boeken, eBooks, Fiction, Literatuur, Recensies, SF & Fantasy

Het verhaal van de dienstmaagd

Atwood, Margaret – Het verhaal van de dienstmaagd.

Grote delen van Amerika zijn onbewoonbaar door vervuiling, andere delen zijn onleefbaar door straling, steeds meer vrouwen zijn onvruchtbaar en aangedragen oplossingen falen.

Er wordt een staatsgreep gepleegd. Amerika wordt in snel tempo omgevormd naar een totalitaire staat. Het is huiveringwekkend hoe een dictatoriale staat in korte tijd wordt vormgegeven, hoe rechten worden ontnomen en hoe angst gezaaid wordt.

Vrouwen zijn onder het nieuwe bewind geheel ondergeschikt aan de man. Is een vrouw toevallig niet getrouwd met een bevelvoerder dan wordt de vrouw tot dienstmeid gemaakt. Er zijn verschillende soorten dienstmaagden, dienstmaagden voor huishoudelijk werk en dienstmaagden voor de voortplanting. De laatste hebben slechts één functie, het onder toezicht van de vrouw des huizes krijgen van kinderen van de bevelvoerder.

Vanfred vertelt het verhaal. Ze vertelt wat haar overkomt, hoe het zover heeft kunnen komen. Atwood zorgt ervoor dat je je volledig kunt inleven in de verwarrende gevoelens en gedachten die de situatie oproept. Een situatie die zo verschillend is met wat kort daarvoor nog het gewone leven was. Vanfred had voor de staatsgreep een goede baan, had een partner en een kind. Na de staatsgreep probeerden ze samen weg te komen. Ze werden echter opgepakt en uit elkaar gehaald. Vanfred wordt gedwongen opgeleid tot dienstmeid en tewerkgesteld bij een bevelvoerder. Waar haar partner en kind zijn, is haar onbekend. Alleen ‘s nachts kan Vanfred zich overgeven aan haar herinneringen, hunkerend naar echte liefde.

Atwood beschrijft in detail een schrikbeeld. Volgens de schrijfster is het verhaal gebaseerd op een waar gebeurde geschiedenis. Het angstaanjagende is dat dit verhaal best eens werkelijk kan worden, misschien al op sommige plaatsen in de wereld werkelijk is. Het verhaal maakt bang, doet walgen, ontroert en roept soms een wrange glimlach oproept.

Een reactie plaatsen

Opgeslagen onder Boeken, eBooks, Fiction, Literatuur, Recensies, SF & Fantasy

Diepdiepblauw

Dekker, Nikki – Diepdiepblauw

Het boek ‘Diepdiepblauw’ heeft iets filosofisch. De kernvraag die op een speelse, voorzichtige, twijfelende manier onderzocht wordt, is zoiets als ‘Wie ben ik ten opzichte van mezelf en de wereld?’ 

&

Losse verhaaltjes rijgen zich aan elkaar, pareltjes die steeds duidelijker een verband vormen. Dekker steelt mijn hart als ze haar liefde voor de stad beschrijft. Mijn stad.

&

Ik heb een onverklaarbare neiging Nikki Dekker als ik-persoon te zien. Ook al schrijft ze dat de helderste beelden verknipt zijn, in elkaar verschoven, van kleur verschoten of ronduit verzonnen zijn.

&

Er moet veel onderzoek gedaan zijn. De kennis over het leven onder water is groot. Dekker duikt onder water om het gedrag van de ik-persoon te verklaren, te legitimeren. Met onder andere de kwal, het schelpdier, de haai, de potvis, de zeekoe toont ze dat het dier ‘mens’ niets dierlijks vreemd is. De beschrijvingen van het leven onder water gaan over het leven onder water en tegelijkertijd vertellen ze zonder dat de link expliciet gelegd wordt over de ik-persoon. Prachtig.

&

Mensen om je heen bepalen wie je bent. Zonder de ander ben je niemand. En zo zoekt de ik-persoon mensen op. Ze zoekt wel erg veel mensen op, wat niet alleen voor de ik-persoon vermoeiend is. Op pad gaan, elkaar versieren, kussen, vrijen, dansen en een eindeloos verlangen bevredigen: steeds in varianten en in herhaling. Er is moed nodig om alle mogelijkheden te onderzoeken, gemakkelijk verliefd te worden. Het doet geen recht om de mensheid in homo of hetero te verdelen. De ik-persoon omvat beide uitersten, een interessante vrouw.

&

Met Ruben woont ze samen. Ze hebben geen open relatie en tegelijkertijd gaat de zoektocht door. Via de ik-persoon leert de lezer Ruben kennen. Dekker is een meester in het indirect vertellen.

Een reactie plaatsen

Opgeslagen onder Boeken, eBooks, Fiction, Literatuur, Recensies

Het boek van Bod Pa

Quintana, Anton – Het boek van Bod Pa

Bod Pa is gekleed in een stinkende oude jas, draagt laarzen waarvan de oorspronkelijke kleur door al het lapwerk niet meer zichtbaar is en rijdt op een klein paardje. Bod Pa reist, wat heel ongebruikelijk is, alleen over de eindeloze vlakten. In zijn kielzog zwerven een wilde wolf en raaf met hem mee.

Bod Pa is een dwerg, dichter, zanger, sjamaan en zwaardvechter. Hij heeft de reputatie onoverwinnelijk te zijn. Dat trekt collega zwaardvechters aan die de eer willen verwerven Bod Pa te hebben verslaan. Bod Pa zoekt het gevecht niet op. Is een duel echter niet te voorkomen dan is Bod Pa meedogenloos. Tweemaal wordt de uitslag van zo’n gevecht gemeld; Bod Pa leeft nog.

Bod Pa is als sjamaan gevraagd te komen om Perregrin te genezen. Het been van de jongen breekt steeds, geneest niet. Perregrin moet erg aan Bod Pa wennen. Bod Pa heeft zo zijn eigen aanpak. Bod Pa en Perregrin maken tochten vol ontberingen. Perregin durft steeds meer te vragen. Vragen over de zin van het bestaan. Bod Pa geeft geen antwoorden, hij zet aan tot zelf nadenken. Antwoorden moeten verworven worden. Om Perregrin tot inzicht te brengen daagt Bod Pa uit, is hij onvoorspelbaar, raadselachtig en vreemd.  Bod Pa laat in al zijn onnavolgbaarheid Perregrin de noodzaak zien om te veranderen en de verantwoording voor zichzelf te pakken. Perregrin wil in eerste instantie niet maar omarmt uiteindelijk die noodzaak. Zijn been geneest.

Anton Quintana dwingt de lezer met intuïtie te lezen. Niets is wat het lijkt. De uitspraken van Bod Pa zijn verwarrend, tegenstrijdig, filosofisch, magisch of onzinnig. Bod Pa spreekt in raadsels; even plat als diepzinnig, even leerzaam als humoristisch. Nergens is het belerend. Nergens wordt het zweverig. Quintana speelt moeiteloos met contrasten, met paradoxen, met uitersten. Uiterst compacte poëzie uit de mond van Bod Pa staat tegenover uitweidingen over de Aziatische grootheid van de natuur met vermoeiend veel woorden. In het laatste ligt een klein minpuntje van het boek.

Een reactie plaatsen

Opgeslagen onder Boeken, eBooks, Fiction, Literatuur, Recensies

Het zandpaard

Armstrong, Adam – Het zandpaard

Anne Kirby, met twee bijna volwassen zoons en schrijfster van een wekelijkse problemenrubriek, is al jaren ongelukkig in haar huwelijk met de politicus Alan. Alan is staatssecretaris van milieuzaken in het Britse kabinet en is hard op weg om een ministerspost te bemachtigen. Anne weet al jaren dat Alan haar ontrouw is, maar blijft haar man steunen.

Dan verandert alles wanneer een olietanker dicht bij de kust lek slaat en zijn lading verliest. De olie is een bedreiging voor een heel kustgebied waar onder andere Annes toevluchtsoord, het oude huis van haar moeder, staat. Plotseling dringt het tot Anne door dat haar huidige leven zo niet door kan gaan en ze besluit Alan te verlaten en in het oude huis te trekken. De gestrande tanker is intussen ook een gevaar voor Alans politieke carrière, want hij blijkt financieel adviseur te zijn van de rederij van het schip. Een regelrechte bedreiging voor zijn staatssecretariaat. Hij moet aftreden!

Aan de kust ontmoet Anne Jamie, die aanbiedt haar te helpen met het repareren van het huis en het opknappen van de tuin. Hij blijkt geen gemakkelijke tijd te hebben gehad en er ontstaat al snel een bijzondere band tussen die twee, maar Anne voelt, ook door haar ervaring met de problemenrubriek, dat Jamie een geheim met zich meedraagt. Hoe komt het dat hij haar zo raakt? Is er een toekomst met hem, of moet ze genoegen nemen met het korte geluk van de dag? En waarom maakte hij het prachtige zandpaard op het strand, dat snel weer door de zee werd verzwolgen?

Met ‘Het Zandpaard’ schrijft Armstrong een pakkend, voor velen herkenbaar verhaal, van een echtpaar dat uit elkaar groeit, zonder dat dit directe consequenties lijkt te hebben. Het is als houtrot, lang lijkt de buitenzijde nog intact en het gaat goed tot er een opeenstapeling van problemen plaatsvindt. Daarna gaat het verval heel snel.

Als lezers krijgen we door de auteur goed inzicht wat de hoofdpersonen voelen, meemaken en wat hen beweegt. Dit alles mooi en leesbaar gebracht. ‘Het Zandpaard’ van Alan Armstrong, een boeiend gevoelige verhaal.

Een reactie plaatsen

Opgeslagen onder Boeken, eBooks, Fiction, Literatuur, Recensies