Tag archieven: boeken

by | 26 januari 2023 · 15:35

Descartes in Amsterdam

Dooremalen, Hans – Descartes in Amsterdam

Een filosofische denkmethode uitleggen met behulp van een verhaal is een toegankelijke manier om een model inzichtelijk te maken. Verhalen brengen kennis tot leven en reduceren denkbeelden niet tot een lijstje met eigenschappen. Hans Dooremalen verdient alle lof met deze poging het denken van René Descartes toegankelijk te maken. Laat alle filosofen maar een moord oplossen.

Oktober 1634. Descartes woont op de Westermarkt nummer 6. Er worden bij hem om de hoek moorden gepleegd. De schout is druk met rijke dames, invloedrijke burgemeesters en met politiek gekonkel en heeft geen tijd om moordzaken op te lossen. Hij oordeelt onmiddellijk dat de daders heksen zijn gezien de tekens in de sneeuw bij de lijken en wijst onmiddellijk naar een paar vrouwen. De zaak draagt hij over aan de onderschout met de onuitgesproken opdracht de aangewezen vrouwen aan te klagen en te berechten. Descartes gelooft niet in heksen. Samen met de onderschout rafelt hij stapsgewijs de zaak uit. Descartes etaleert zijn manier van denken in de praktijk; twijfelen aan alles zolang iets niet vaststaat en tegelijkertijd uiterst logisch redeneren. In tegenstelling tot de schout benadert hij de moorden zonder vooroordeel.

Helaas wil Dooremalen te veel. Hij haalt alles en iedereen erbij. Hij voert bijvoorbeeld bekende historische figuren op als Nicolaes Tulp, Andries Bicker en Laurens Reael maar geeft ze geen echte rol. Dit soort zijpaden halen de vaart uit het verhaal. Dooremalen laat ook nog eens Clement de bediende / leerling van Descartes, het verhaal vertellen. Zo kan Descartes de rol van een slechte schoolmeester aannemen die eindeloos met zijn eigen kennis pronkt en zijn cartesiaanse methode parmantig promoot als zaligmakend. Zo wordt de methode eerder irritant dan betekenisvol. En dan laat Dooremalen ook nog Descartes een onnavolgbare speech voor de raad houden. Te veel van het goede.

Een reactie plaatsen

Opgeslagen onder Boeken, eBooks, Fiction, Recensies

Getagd als , , , , , , , , , ,

by | 23 november 2022 · 12:02

Dromen in onschuld

Appignanesi, Lisa – Dromen in onschuld

‘Dromen in onschuld’ is een stevige roman. Het aardige van het boek is dat u twee verhalen krijgt voor de prijs van een. Aan het einde van het boek vallen de twee delen samen. Daarnaast schetst Appignanesi een heel goed tijdsbeeld van het roerige Interbellum.

Wanneer Helena Latimer, milieujournaliste voor de Sunday Times, een vreemde brief ontvangt van Max Bergmann staat ze direct ‘aan’. Ze kent Max erg goed net als zijn organisatie ‘Orion Farm’, die betrokken is bij veel min of meer legale milieu-acties én Max is al weken spoorloos verdwenen. Ze bericht haar redactie dat ze onderzoek wil doen naar Max en reist af naar Zuid-Duitsland waar ze terechtkomt in het oude, prachtige huis ‘Seehafen’, eigendom van de Amerikaan Adam Peters. Tijdens het wachten op Peters, begint ze te lezen in het dagboek van Anna von Leinsdorf, die eens in het huis woonde.

Hier maakt de auteur een grote stap, want plotseling zijn we in het Habsburgse Keizerrijk vlak voor het uitbreken van de eerste wereldoorlog, 1913. We leren nu de zusjes Anna en Bettina von Leinsdorf kennen, een oude familie verwant aan de Habsburgers. Bettina en haar man Klaus Eberhardt hebben Seehafen als buitenhuis. De beide zusjes hebben zonder het te weten, beiden een relatie met de dan bekend wordende kunstschilder Johannes Bahr en beiden raken zwanger van hem. Johannes wil hier niets van weten…

Na haar switch naar 1913, neemt Appignanesi ons, terwijl we de hoofdpersonen volgen, mee in de geschiedenis. We lezen van de ‘grote oorlog’ en haar vreselijke gevolgen, de ineenstorting van het Oostenrijkse en Duitse Keizerrijk, de Roary Twenties, de grote crisis en het opkomen van het Communisme en Fascisme in Europa.

Terug naar het heden, waar Helena en Adam nu worstelen met een verhouding, die zich moeizaam ontwikkelt. Max blijkt zelfmoord te hebben gepleegd en langzaam maar zeker wordt ons duidelijk dat de beide verhalen, verleden en heden alles met elkaar te maken hebben. Lisa Appignanesi levert met dit boek een knap stuk werk, een goed geschreven roman met de juiste dosering tussen geschiedkunde en liefdesverhaal. Het plotseling in het eerste verhaal opduikende stuk uit het verleden is verrassend, maar dusdanig goed dat je steeds blijft lezen.

Een reactie plaatsen

Opgeslagen onder Boeken, eBooks, Fiction, Literatuur, Recensies

Getagd als , , , , , , , , , , , ,

by | 14 november 2022 · 16:44

Klimaatverdriet

Šindelka, Marek – Klimaatverdriet

De wereld is in verval, de aftakeling van de aarde heeft een rechtstreeks gevolg op mensen. Mensen zijn apathisch geworden, zijn ziek. De stad Praag is bloedheet geworden, heftige regenbuien doen de stad overstromen. Alles is ontregeld. Door stormen is bijvoorbeeld gsm-verkeer praktisch onmogelijk geworden.

Kryštof is botanicus en verdient astronomisch grote bedragen aan het smokkelen van zeldzame planten die door de klimaatcrisis alleen maar zeldzamer dus waardevoller zijn geworden. Hij heeft voor een maffiabaas een zeldzame orchidee opgespoord en naar Wenen gesmokkeld. Een plant die op levende lichamen groeit. De dode man die gevonden is met een snee in zijn buik doet vermoeden dat hij de orchidee met zich meedroeg.

Kryštof wordt verdacht van moord en gearresteerd en ondervraagd. Het verhoor is het begin van de puzzel vol verhalen, fragmenten en ogenschijnlijke bijzaken. Marek Šindelka springt van de jeugd van Kryštof naar gebeurtenissen uit het leven van de rechercheurs, naar de tulpenmanie in het verleden, naar achtervolgingsscènes, naar de zoektocht naar de orchidee, naar het meisje waar Kryštofs jeugdvriend en hijzelf beiden verliefd op waren.

De kracht van Šindelka ligt in de wonderschone beschrijvingen en de observaties in terloopse zinnetjes zoals: de opmerking dat planten handmatig worden bevrucht omdat insecten zijn uitgestorven of dat je de mensheid moet uitroeien om de natuur te redden.

Het verhaal springt in tijd en ruimte en wordt vanuit verschillende perspectieven verteld. Dat maakt het verhaal enerzijds intrigerend en spannend waardoor je doorleest, anderzijds maakt deze vertelconstructie het verhaal rommelig. Je moet als lezer je best blijven doen om de puzzelstukjes een plek te geven. Een boeiend boek met een duidelijke boodschap: het lot van de mens is onlosmakelijk verbonden aan dat van de aarde.

Een reactie plaatsen

Opgeslagen onder Boeken, eBooks, Fiction, Literatuur, Recensies, SF & Fantasy

Getagd als , , , , , , , , ,

by | 8 oktober 2022 · 13:38

Nacht voor het feest

Stanišić, Saša – Nacht voor het feest

Morgen is het feest in het dorp Fürstenfelde. Het feest van de heilige Anna. De voorbereidingen zijn in volle gang.

Saša Stanišić schept een eigen dromerig sprookjesachtig universum met de verhalen rond de voorbereiding, het dorp en de bewoners. Stanišić neemt allerlei perspectieven in. Het perspectief van mevrouw Kranz bijvoorbeeld; zij loopt met haar schildersezel het meer in. De veerman is dood maar doet zijn verhaal. Vrienden drinken zich moed in in de garage die als bar dienstdoet. Een vos is op jacht naar kippen. Anna krijgt een astma-aanval. De heer Schramm koopt sigaretten. Hoofdpersonen uit oude dorpsverhalen komen tot leven. De omringende bossen krijgen een eigen stem. Het zijn allemaal verhalen vol verwondering, soms met bruut geweld, soms hilarisch met kenmerken van het oude communistische leven. De verhalen zijn ontnuchterend. Stanišić maakt het niet mooier dan het is. De nieuwe wereld met de beloften van dien is nog ver weg. Het is knap dat een allegaartje van verhalen een eigen poëtische wereld vormt. Binnen de context van het feest trekt Stanišić de lezer mee naar het eigenaardige leven in het dorp. Een dorp dat zoekt naar een toekomst.

Stanišić moet dol op geschiedenis zijn. In het boek toont de geschiedenis zich in het heden. Eenzelfde plek hebben  eeuwenoude verhalen die het huidige verhaal diepte geven. Zo wordt een boom meer dan een boom, een toren is niet alleen een toren, het huis toont meerdere levens. De geschiedenis rond deze plekken is voelbaar, is te ontmoeten, is te herbeleven. Als een archeoloog pelt Stanišić de lagen van de oude tijd, oorlogen, vrede, de eenwording af. Jammer dat de gebeurtenissen in het verre verleden in een semi-oude taal zijn weergegeven in een semi-Oudduits lettertype. Het leidt af, stoort het verhaal, remt het lezen.

Een reactie plaatsen

Opgeslagen onder Boeken, eBooks, Fiction, Recensies

Getagd als , , , , , , , ,

by | · 13:35

Greenwood

Christie, Michael – Greenwood

Het is 2038. De wereld wordt geteisterd door ‘de grote verdorring’.  Bomen en bossen zijn zeldzaam, er zijn insectenplagen, stofstormen zijn eerder norm dan een zeldzaamheid, ziekten bedreigen de mensheid, mensen moeten stofmaskers dragen, boeken zijn grondstof voor filters geworden. De wereld is in verval.

Het beeld dat Michael Christie schetst, is zo realistisch dat je huivert bij de gedachte wat er allemaal niet kan gebeuren. Zonder belerend te zijn geeft Christie heel veel informatie over bomen, schimmels in de bodem, de samenwerking van schimmels, hout- en voedselproductie, bomen als windkering en over bomen en bossen als heiligdom. Impliciet waarschuwt hij zonder opgeheven vingertje tegen de gevaren van ontbossing. Op het eiland Greenwood staat een van de zeldzaam overgebleven oerbossen. Jacinda – Jake – Greenwood is daar bosgids. Dat Jacinda’s achternaam gelijk is aan de naam van het eiland lijkt in eerste instantie toeval. Tot haar ex, een advocaat, denkt te kunnen bewijzen dat Jacinda de enige erfgenaam is van het familiekapitaal inclusief het eiland. De vraag is natuurlijk: klopt het dat Jacinda familie is en recht heeft op de erfenis. De familiestamboom is niet zo eenduidig.

Het verhaal loopt in eerste instantie terug in de tijd naar het begin, naar oma. Terugkijkend als de jaarringen van een boom die teruggaan naar de kern. Een verhaal vol verrassingen. Michael Christie vlecht de verschillende verhaallijnen briljant door elkaar heen en neemt de lezer mee naar een bomenkathedraal, naar niets ontziende houthakkers, naar broers die geen broers zijn, naar een milieuactiviste, een soldaat die terugkeert, een vondeling en een dagboek. Het zijn lang niet allemaal bloedverwanten die een hoofdrol spelen in deze geschiedenis. Afzonderlijke verhalen als op zichzelf staande jaarringen in een groter geheel.

Het tweede deel van het boek begint in de kern van het hout en eindigt weer in 2038, de bast van de boom. Het verhaal gaat heen en weer terug waardoor heden en verleden aan elkaar verbonden wordt. Bomen die tijd vastleggen.

Een reactie plaatsen

Opgeslagen onder Boeken, eBooks, Fiction, Recensies

Getagd als , , , , , , , ,

by | 27 september 2022 · 17:02

Het zandpaard

Armstrong, Adam – Het zandpaard

Anne Kirby, met twee bijna volwassen zoons en schrijfster van een wekelijkse problemenrubriek, is al jaren ongelukkig in haar huwelijk met de politicus Alan. Alan is staatssecretaris van milieuzaken in het Britse kabinet en is hard op weg om een ministerspost te bemachtigen. Anne weet al jaren dat Alan haar ontrouw is, maar blijft haar man steunen.

Dan verandert alles wanneer een olietanker dicht bij de kust lek slaat en zijn lading verliest. De olie is een bedreiging voor een heel kustgebied waar onder andere Annes toevluchtsoord, het oude huis van haar moeder, staat. Plotseling dringt het tot Anne door dat haar huidige leven zo niet door kan gaan en ze besluit Alan te verlaten en in het oude huis te trekken. De gestrande tanker is intussen ook een gevaar voor Alans politieke carrière, want hij blijkt financieel adviseur te zijn van de rederij van het schip. Een regelrechte bedreiging voor zijn staatssecretariaat. Hij moet aftreden!

Aan de kust ontmoet Anne Jamie, die aanbiedt haar te helpen met het repareren van het huis en het opknappen van de tuin. Hij blijkt geen gemakkelijke tijd te hebben gehad en er ontstaat al snel een bijzondere band tussen die twee, maar Anne voelt, ook door haar ervaring met de problemenrubriek, dat Jamie een geheim met zich meedraagt. Hoe komt het dat hij haar zo raakt? Is er een toekomst met hem, of moet ze genoegen nemen met het korte geluk van de dag? En waarom maakte hij het prachtige zandpaard op het strand, dat snel weer door de zee werd verzwolgen?

Met ‘Het Zandpaard’ schrijft Armstrong een pakkend, voor velen herkenbaar verhaal, van een echtpaar dat uit elkaar groeit, zonder dat dit directe consequenties lijkt te hebben. Het is als houtrot, lang lijkt de buitenzijde nog intact en het gaat goed tot er een opeenstapeling van problemen plaatsvindt. Daarna gaat het verval heel snel.

Als lezers krijgen we door de auteur goed inzicht wat de hoofdpersonen voelen, meemaken en wat hen beweegt. Dit alles mooi en leesbaar gebracht. ‘Het Zandpaard’ van Alan Armstrong, een boeiend gevoelige verhaal.

Een reactie plaatsen

Opgeslagen onder Boeken, eBooks, Fiction, Literatuur, Recensies

Getagd als , , , , , , , , , , ,