Tag archieven: Jón Kalman Stefánsson

Het geknetter in de sterren

Stefánsson, Jón Kalman – Het geknetter in de sterren

Stefánsson laat een man terugkijken op zijn leven als kind. De man vertelt in een wondermooie trage taal verhalen over zichzelf, zijn ouders, grootouders en overgrootouders. Taal die je alleen al om de schoonheid herleest.

Grootmoeder moet een prachtige vrouw geweest zijn, jong, sterk, zelfstandig en hartstochtelijk verbonden met haar echtgenoot. Zij was degene die het gezin bij elkaar hield. Grootvader was charmant en in vlagen depressief. Er waren periodes dat hij verdween met vrouwen, drank en dromen over een grootse toekomst. Een toekomst die onmiddellijk gesmoord werd door diezelfde drank. Grootmoeder vertelde dat ze grootvader eens een brief met één woord schreef en dat hij toen onmiddellijk bij haar terugkwam. Ze vertelde dat ze verhuisden naar het schiereiland Snaefellsnes om te gaan boeren. Ze vertelde dat er eens een zeeman in haar leven was. En toch gingen grootmoeder en grootvader niet scheiden; zij volgt hem en hij haar.

Hij vertelt over het zwijgzame leven met zijn vader nadat zijn moeder gestorven was. Over hoe hij troost vond in het spel met tinnen soldaatjes. Hoe hij buiten speelde met vriendjes. Hoe een vervelend joch ineens aardig deed en hem uiteindelijk toch weer te grazen nam. Hij vertelt over zijn stiefmoeder die, als ze alleen maar knikte, het al voelde als een heel gesprek. Ontroerend mooi hoe Stefánsson beschrijft hoe het kind in al zijn onbevangenheid naar het leven kijkt.

Stefánsson maakt tussen de regels door inzichtelijk dat het eigen leven niet bij de geboorte begint, het omvat ook alles wat eraan voorafging. Het is veel groter dan die ene persoon en het is nog veel groter; de mens is slechts een rimpeling in de tijd. ‘De bergen hebben er geen benul van welke eeuw het is’.

Wat blijft zijn verhalen.

Een reactie plaatsen

Opgeslagen onder Boeken, eBooks, Fiction, Recensies

Zomerlicht, en dan komt de nacht

Stefánsson, Jón Kalman – Zomerlicht, en dan komt de nacht

Er gebeurt niets in het dorp. In dat heel gewone alledaagse toont Stefánsson de kern van het bestaan. Er is liefde, overspel en dood. Er is eenzaamheid, hartstocht, verdriet en angst.

Mensen verliezen hun baan. Het lijkt te spoken. Een man wordt astronoom. Post wordt gelezen. Geheimen verspreiden zich als nieuwtjes. Mannen begeren. Er is jalousie. Stefánsson beschrijft de dagelijkse besognes op een bijna babbelende manier. Hij weet precies het unieke in elk van de beschreven levens te raken. De verhalen zijn poëtische sprookjes zo mooi. In sprookjes loopt het niet altijd goed af: na het zonlicht komt de nacht. Acht korte verhalen over mensen in een klein dorp in IJsland. Een gemeenschap van mensen die op elkaar aangewezen is, elkaar overal tegenkomt.

Elk verhaal draait om een of meer hoofdpersonen. Deze worden in al hun uniciteit prachtig beschreven. In andere verhalen heeft zo’n hoofdpersoon soms een bijrol. Observaties van een paar zinnen geven een beeld van het geheel. Zo ontstaat er zoiets als een verband, al is er geen doorlopende lijn.

Stefánsson speelt met contrasten. Schoonheid en lelijkheid, licht en donker, ruw en verfijnd. Deze verhalen hoef je niet te verzinnen, de werkelijkheid is surrealistisch genoeg. Stefánsson heeft er oog voor. Er zijn geen plots; Stefánsson beschrijft het ongewoon gewone. Het vraagt van de lezer aandacht. Mijn advies is traag te lezen.

Alleen al voor het laatste verhaal moet het boek gelezen worden. Een man en een vrouw en hoe het verder gaat. Intens geluk en diep verdriet liggen dicht bij elkaar. De verhalen over eenzaamheid zijn aangrijpend. Het is onmogelijk dat het bijvoorbeeld nog goed komt met de jurist die onderzoek doet naar de vrouw van het restaurant. Maar toch.

Een reactie plaatsen

Opgeslagen onder Boeken, eBooks, Fiction, Literatuur, Recensies