Tag archieven: Marieke Lucas Rijneveld

Mijn lieve gunsteling

Rijneveld, Marieke Lucas – Mijn lieve gunsteling

Het verhaal is een nachtmerrie. Een 49-jarige veearts wordt verliefd op een boerenmeisje van 14. Door de ongelijkheid van de relatie gaat het verhaal, notabene verteld door de veearts zelf, over seksueel kindermisbruik, machtsmisbruik.

Marieke Lucas Rijneveld hanteert een vertelstijl die doordendert, je als lezer bij de keel grijpt en meezuigt. Zinnen zijn op hol geslagen. Een voortdenderende stroom woorden die over elkaar heen buitelen en die het zicht ontnemen op waar het over gaat. De snelheid van woorden versluiert de waanzin. Het is een goed werkende truc. Je hebt als lezer niet de tijd om te walgen. Je leest door al is de vraag of wat je leest enige zin heeft, ergens toe leidt. Het antwoord komt als het boek uit is: mijn conclusie is dat het nergens toe leidt, het legt bloot.

Het is misselijk makend te lezen hoe de veearts berekenend en nietsontziend te werk gaat. Hoe hij manipuleert, dat verbloemt en zijn gedrag goed praat. Hij maakt misbruik van de kwetsbare situatie van het kind. Stel je even voor: een oude getrouwde man geeft een jong meisje een string. Ziek is het. Alle seinen zouden op rood moeten springen. De omgeving heeft het niet door en als de vrouw van de arts het eindelijk doorheeft, scheldt ze hem alleen maar uit.

Lucas Rijneveld laat briljant en haarscherp zien hoe het mechanisme van manipulatie werkt. Nergens worden woorden grof, al beschrijft ze expliciet. De taal is mooi.

Ze lijkt mededogen met de veearts te hebben; ze laat hem schuilen achter zijn eigen jargon.  Ze laat hem zijn handelen uitleggen. Ze laat hem het meisje bij wijze van spreken bezingen met teksten die liefdesliedjes teer maken. Je zou bijna geloven dat er liefde aanwezig is. Taal die manipuleert. Lucas weeft een knap web van woorden en heeft de lezer in haar macht.

Een reactie plaatsen

Opgeslagen onder Boeken, eBooks, Fiction, Literatuur, Recensies

De avond is ongemak

Rijneveld, Marieke Lucas – De avond is ongemak

Het verhaal gaat over een gereformeerd boerengezin met vier kinderen waarvan de oudste, Matthies, in een wak schaatst en overlijdt.

Vanaf dat moment slaat de radeloosheid toe: de ouders trekken zich terug in zichzelf, letten nauwelijks meer op hun kinderen; Matthies wordt doodgezwegen. Vragen worden beantwoord met godvrezende teksten en aanhalingen uit de Bijbel. Het verlies van Matthies overheerst echter het leven van de hele familie. De 10-jarige dochter doet vanaf die tijd haar jas – haar harnas – niet meer uit en heet sindsdien Jas. Zij, haar broer Ebbe en zusje Hanna vereenzamen, gaan met elkaar om en geven elkaar nog een beetje vreugdeloze vreugde. Jas houdt al haar gevoelens opgekropt, haar hele lichaam zit vast. Haar buik is opgezwollen van ingehouden ontlasting, die haar vader behandelt zoals je dat bij koeien doet: een stuk groene zeep naar binnen brengen. Ze behandelen hun kinderen als onderdeel van hun veestapel. Het is duidelijk dat Jas zich niet staande kan houden in deze alles en iedereen verpletterende wereld die hoe langer hoe kleiner wordt…

Een gruwelijk mooie, tragische ontwikkelingsroman. Het verhaal wordt almaar donkerder, het verdicht zich tot één berg wanhoop en verlangen ‘naar de overkant’. Marieke Lucas won met deze debuutroman de International Booker Prize 2020. Zij hanteert een fenomenale stijl, confronterend en rijk aan rake metaforen die meisje Jas schetsen als een kind dat ondanks de toenemende vertwijfeling, de smerigheid en de zooi houdt van haar ouders, hun liefde mist en nadenkt over haar eigen leven, hoe het verder moet. “Ik ben net een verfrommeld boodschappenlijstje in de prullenmand, wachtend tot iemand me gladstrijkt en opnieuw leest.” Regelmatig denkt ze erover “pa en ma ook net als de kaas, te pekelen en onder te duwen zodat ze een stevigere vorm krijgen of gewoon eronder laten liggen”. Thema’s zijn: verlangen, ontluikende seksualiteit, liefde voor de natuur, religie, het vergankelijke.
Hoofdpersoon is meisje Jas, die de schrijfster al haar denken en doen laat verwoorden waardoor je als lezer dicht op haar huid zit. Je ontkomt niet aan haar en moet mee, ook als je het boek uit hebt.

Een reactie plaatsen

Opgeslagen onder Boeken, eBooks, Fiction, Literatuur, Recensies