Tag archieven: literatuur

Laat mij nooit alleen

Ihiguro Kazuo – Laat me nooit alleen

Kinderen op een kostschool, geen ouders, strenge leraren en strakke regels. En toch klopt er iets niet. Onder de alledaagse besognes las ik iets verontrustends, iets dat ik in eerste instantie niet kon duiden.

Pas toen ik me realiseerde dat deze kinderen gekloond zijn, vielen de kwartjes. Ze zijn gekloond met als enig doel als een levende orgaan-voorraad te fungeren. Wat een normale hoewel strenge opvoeding lijkt, blijkt een opvoeding die gericht is op het aanvaarden van hun lot: organen doneren tot de dood erop volgt. Kinderen die zich dus niet mogen hechten aan anderen, zich niet mogen binden. En het meest schokkend, de kinderen schikken zich uiteindelijk, ze zijn er immers voor gemaakt.

De vraag is, zonder dat die expliciet gesteld wordt, zijn gekloonden mensen? De kunstlerares probeert te bewijzen, door met de leerlingen kunst te maken, dat de kinderen geen monsters zijn.

Het verhaal cirkelt rond een drietal: Kathy, Ruth en Tommy. Kathy is de vertelster. Ze kennen elkaar van de kostschool. Kathy is, tot zij aan de beurt is, verzorgster in de kliniek waar de gekloonden die gedoneerd hebben, verzorgd worden.

Het is heel vervreemdend om op de rustige verteltoon van Kazuo Ihiguro over deze wereld te lezen die zo herkenbaar dicht bij de werkelijkheid staat en zo ver weg. Kazuo Ihiguro neemt mij met zijn soms ogenschijnlijk bijna saaie beschrijving mee en laat mij bijna geloven dat het goed is.

Langzaam maar zeker komt echter alles bij mij in opstand.

Een reactie plaatsen

Opgeslagen onder Boeken, eBooks, Fiction, Literatuur, Recensies

De logeerkamer

Garner, Helen – De logeerkamer

Nicola heeft een vergevorderde onbehandelbare vorm van kanker. Zij heeft zich echter vol goede moed aangemeld bij een kliniek die alternatieve behandelingen aanprijst. Nicola is ervan overtuigd dat deze vitamine- en ozonbehandelingen aan zullen slaan en haar weer beter zullen maken. Gedurende de behandeling logeert ze bij Helen. De logeerkamer is op orde gebracht.

Het leven van Helen wordt door de doodzieke Nicola beheerst. De verzorging eist haar helemaal op. Ze ziet de eens zo sterke, zelfstandige Nicola veranderen in een wrak. Nicola ontkent botweg dat haar einde nadert. Het frustreert Helen dat ze niet tot Nicola doordringt. Haar ergernis groeit, juist omdat ze ziet dat de behandelingen berusten op leugens en Nicola daar niets van wil weten. Helen wordt langzaam maar zeker wanhopig. Ze gunt Nicola een zacht einde terwijl ze zichzelf verwijt dat ze soms boos en streng communiceert.

Het boek gaat over enerzijds het proces van het aanvaarden van het onvermijdelijke en het vasthouden aan het leven, anderzijds hoeveel je van een ander kunt vragen. Het handelt over zelfbeschikkingsrecht om te doen en laten wat je zelf denkt dat goed is en je eigen pad daarin te bewandelen ook al wordt dat door anderen als onrealistisch, zelfs dwaas, gezien. De vraag is: hoe groot kan compassie zijn?

Het boek is zondermeer een aanklacht tegen de kwakzalverij met onzinnige behandelingen die de patiënt financieel leegschudden. De gesprekken tussen Helen en Nicola zijn zo realistisch en de gedachten van Helen zijn (zeker voor mantelzorgers) zo herkenbaar vol twijfel, vol liefde, vol humor, vol zorg dat ze wel uit het echte leven afkomstig moeten zijn. Dit kun je niet verzinnen. Dit maakt het verhaal heel dichtbij en gelukkig geen moment loodzwaar. Garner schrijft licht, met humor en warm, soms pijnlijk eerlijk.

Een reactie plaatsen

Opgeslagen onder Boeken, eBooks, Fiction, Literatuur

Dromen in onschuld

Appignanesi, Lisa – Dromen in onschuld

‘Dromen in onschuld’ is een stevige roman. Het aardige van het boek is dat u twee verhalen krijgt voor de prijs van een. Aan het einde van het boek vallen de twee delen samen. Daarnaast schetst Appignanesi een heel goed tijdsbeeld van het roerige Interbellum.

Wanneer Helena Latimer, milieujournaliste voor de Sunday Times, een vreemde brief ontvangt van Max Bergmann staat ze direct ‘aan’. Ze kent Max erg goed net als zijn organisatie ‘Orion Farm’, die betrokken is bij veel min of meer legale milieu-acties én Max is al weken spoorloos verdwenen. Ze bericht haar redactie dat ze onderzoek wil doen naar Max en reist af naar Zuid-Duitsland waar ze terechtkomt in het oude, prachtige huis ‘Seehafen’, eigendom van de Amerikaan Adam Peters. Tijdens het wachten op Peters, begint ze te lezen in het dagboek van Anna von Leinsdorf, die eens in het huis woonde.

Hier maakt de auteur een grote stap, want plotseling zijn we in het Habsburgse Keizerrijk vlak voor het uitbreken van de eerste wereldoorlog, 1913. We leren nu de zusjes Anna en Bettina von Leinsdorf kennen, een oude familie verwant aan de Habsburgers. Bettina en haar man Klaus Eberhardt hebben Seehafen als buitenhuis. De beide zusjes hebben zonder het te weten, beiden een relatie met de dan bekend wordende kunstschilder Johannes Bahr en beiden raken zwanger van hem. Johannes wil hier niets van weten…

Na haar switch naar 1913, neemt Appignanesi ons, terwijl we de hoofdpersonen volgen, mee in de geschiedenis. We lezen van de ‘grote oorlog’ en haar vreselijke gevolgen, de ineenstorting van het Oostenrijkse en Duitse Keizerrijk, de Roary Twenties, de grote crisis en het opkomen van het Communisme en Fascisme in Europa.

Terug naar het heden, waar Helena en Adam nu worstelen met een verhouding, die zich moeizaam ontwikkelt. Max blijkt zelfmoord te hebben gepleegd en langzaam maar zeker wordt ons duidelijk dat de beide verhalen, verleden en heden alles met elkaar te maken hebben. Lisa Appignanesi levert met dit boek een knap stuk werk, een goed geschreven roman met de juiste dosering tussen geschiedkunde en liefdesverhaal. Het plotseling in het eerste verhaal opduikende stuk uit het verleden is verrassend, maar dusdanig goed dat je steeds blijft lezen.

Een reactie plaatsen

Opgeslagen onder Boeken, eBooks, Fiction, Literatuur, Recensies

Klimaatverdriet

Šindelka, Marek – Klimaatverdriet

De wereld is in verval, de aftakeling van de aarde heeft een rechtstreeks gevolg op mensen. Mensen zijn apathisch geworden, zijn ziek. De stad Praag is bloedheet geworden, heftige regenbuien doen de stad overstromen. Alles is ontregeld. Door stormen is bijvoorbeeld gsm-verkeer praktisch onmogelijk geworden.

Kryštof is botanicus en verdient astronomisch grote bedragen aan het smokkelen van zeldzame planten die door de klimaatcrisis alleen maar zeldzamer dus waardevoller zijn geworden. Hij heeft voor een maffiabaas een zeldzame orchidee opgespoord en naar Wenen gesmokkeld. Een plant die op levende lichamen groeit. De dode man die gevonden is met een snee in zijn buik doet vermoeden dat hij de orchidee met zich meedroeg.

Kryštof wordt verdacht van moord en gearresteerd en ondervraagd. Het verhoor is het begin van de puzzel vol verhalen, fragmenten en ogenschijnlijke bijzaken. Marek Šindelka springt van de jeugd van Kryštof naar gebeurtenissen uit het leven van de rechercheurs, naar de tulpenmanie in het verleden, naar achtervolgingsscènes, naar de zoektocht naar de orchidee, naar het meisje waar Kryštofs jeugdvriend en hijzelf beiden verliefd op waren.

De kracht van Šindelka ligt in de wonderschone beschrijvingen en de observaties in terloopse zinnetjes zoals: de opmerking dat planten handmatig worden bevrucht omdat insecten zijn uitgestorven of dat je de mensheid moet uitroeien om de natuur te redden.

Het verhaal springt in tijd en ruimte en wordt vanuit verschillende perspectieven verteld. Dat maakt het verhaal enerzijds intrigerend en spannend waardoor je doorleest, anderzijds maakt deze vertelconstructie het verhaal rommelig. Je moet als lezer je best blijven doen om de puzzelstukjes een plek te geven. Een boeiend boek met een duidelijke boodschap: het lot van de mens is onlosmakelijk verbonden aan dat van de aarde.

Een reactie plaatsen

Opgeslagen onder Boeken, eBooks, Fiction, Literatuur, Recensies, SF & Fantasy

Klara en de zon

Ishiguro, Kazuo – Klara en de zon

Klara is de verteller van het verhaal. Klara is een robot, een KV, een kunstmatige vriendin, gemaakt om eenzame kinderen gezelschap te houden. KV’s of AF’s (‘artificial friends’) leren door observaties hun denkvermogen te verfijnen. Ongelooflijk knap hoe Klara steeds beter interpersoonlijke communicatie kan duiden en emoties van mensen kan lezen.

Klara wordt verkocht aan een ziekelijk meisje, Josie. Klara komt bij Josie en haar moeder te wonen. Het verhaal speelt zich af in een wereld waar ‘opgetilde’ kinderen naar de universiteit kunnen. Ishiguro laat in het midden wat opgetilde kinderen zijn. Niet iedereen wordt opgetild. Josie is een opgetild kind en daar is ze zwak en ziekelijk door geworden; er is een gerede kans van vroegtijdig overlijden. Moeder voelt zich hierdoor schuldig. Een kunstenaar heeft van moeder de opdracht gekregen data van Josie te verzamelen met de bedoeling die data tegen de tijd dat Josie eventueel overlijdt, over te brengen op Klara.

Dat kunstmatige intelligentie niet feilloos is, wordt al vroeg in het verhaal duidelijk. Klara denkt dat de zon god is doordat ze, wachtend tot ze verkocht zou gaan worden, verkeerde conclusies trekt. De robots staan duidelijk niet in verbinding met zoiets als het internet, dat had zulke fouten kunnen voorkomen. Klara vraagt de zon Josie te redden en om de zon gunstig te stemmen saboteert ze een machine die veel rook uitblaast.

Klara neemt mij als lezer moeiteloos mee, ik bleef nieuwsgierig naar Klara. Ik vergat volkomen dat zij een robot was. Ze was eerder een naïef zoekend zorgzaam meisje dat lief wil doen. Ik leefde met haar mee. Het drong pas echt tot me door dat Klara een robot was, toen ze op een vuilnisbelt half gedemonteerd haar laatste zonnestralen opving. Verontrustend.

Een reactie plaatsen

Opgeslagen onder Boeken, eBooks, Fiction, Literatuur, Recensies, SF & Fantasy

Diepdiepblauw

Dekker, Nikki – Diepdiepblauw

Het boek ‘Diepdiepblauw’ heeft iets filosofisch. De kernvraag die op een speelse, voorzichtige, twijfelende manier onderzocht wordt, is zoiets als ‘Wie ben ik ten opzichte van mezelf en de wereld?’ 

&

Losse verhaaltjes rijgen zich aan elkaar, pareltjes die steeds duidelijker een verband vormen. Dekker steelt mijn hart als ze haar liefde voor de stad beschrijft. Mijn stad.

&

Ik heb een onverklaarbare neiging Nikki Dekker als ik-persoon te zien. Ook al schrijft ze dat de helderste beelden verknipt zijn, in elkaar verschoven, van kleur verschoten of ronduit verzonnen zijn.

&

Er moet veel onderzoek gedaan zijn. De kennis over het leven onder water is groot. Dekker duikt onder water om het gedrag van de ik-persoon te verklaren, te legitimeren. Met onder andere de kwal, het schelpdier, de haai, de potvis, de zeekoe toont ze dat het dier ‘mens’ niets dierlijks vreemd is. De beschrijvingen van het leven onder water gaan over het leven onder water en tegelijkertijd vertellen ze zonder dat de link expliciet gelegd wordt over de ik-persoon. Prachtig.

&

Mensen om je heen bepalen wie je bent. Zonder de ander ben je niemand. En zo zoekt de ik-persoon mensen op. Ze zoekt wel erg veel mensen op, wat niet alleen voor de ik-persoon vermoeiend is. Op pad gaan, elkaar versieren, kussen, vrijen, dansen en een eindeloos verlangen bevredigen: steeds in varianten en in herhaling. Er is moed nodig om alle mogelijkheden te onderzoeken, gemakkelijk verliefd te worden. Het doet geen recht om de mensheid in homo of hetero te verdelen. De ik-persoon omvat beide uitersten, een interessante vrouw.

&

Met Ruben woont ze samen. Ze hebben geen open relatie en tegelijkertijd gaat de zoektocht door. Via de ik-persoon leert de lezer Ruben kennen. Dekker is een meester in het indirect vertellen.

Een reactie plaatsen

Opgeslagen onder Boeken, eBooks, Fiction, Literatuur, Recensies