Tag archieven: De avond is ongemak

De avond is ongemak

Rijneveld, Marieke Lucas – De avond is ongemak

Het verhaal gaat over een gereformeerd boerengezin met vier kinderen waarvan de oudste, Matthies, in een wak schaatst en overlijdt.

Vanaf dat moment slaat de radeloosheid toe: de ouders trekken zich terug in zichzelf, letten nauwelijks meer op hun kinderen; Matthies wordt doodgezwegen. Vragen worden beantwoord met godvrezende teksten en aanhalingen uit de Bijbel. Het verlies van Matthies overheerst echter het leven van de hele familie. De 10-jarige dochter doet vanaf die tijd haar jas – haar harnas – niet meer uit en heet sindsdien Jas. Zij, haar broer Ebbe en zusje Hanna vereenzamen, gaan met elkaar om en geven elkaar nog een beetje vreugdeloze vreugde. Jas houdt al haar gevoelens opgekropt, haar hele lichaam zit vast. Haar buik is opgezwollen van ingehouden ontlasting, die haar vader behandelt zoals je dat bij koeien doet: een stuk groene zeep naar binnen brengen. Ze behandelen hun kinderen als onderdeel van hun veestapel. Het is duidelijk dat Jas zich niet staande kan houden in deze alles en iedereen verpletterende wereld die hoe langer hoe kleiner wordt…

Een gruwelijk mooie, tragische ontwikkelingsroman. Het verhaal wordt almaar donkerder, het verdicht zich tot één berg wanhoop en verlangen ‘naar de overkant’. Marieke Lucas won met deze debuutroman de International Booker Prize 2020. Zij hanteert een fenomenale stijl, confronterend en rijk aan rake metaforen die meisje Jas schetsen als een kind dat ondanks de toenemende vertwijfeling, de smerigheid en de zooi houdt van haar ouders, hun liefde mist en nadenkt over haar eigen leven, hoe het verder moet. “Ik ben net een verfrommeld boodschappenlijstje in de prullenmand, wachtend tot iemand me gladstrijkt en opnieuw leest.” Regelmatig denkt ze erover “pa en ma ook net als de kaas, te pekelen en onder te duwen zodat ze een stevigere vorm krijgen of gewoon eronder laten liggen”. Thema’s zijn: verlangen, ontluikende seksualiteit, liefde voor de natuur, religie, het vergankelijke.
Hoofdpersoon is meisje Jas, die de schrijfster al haar denken en doen laat verwoorden waardoor je als lezer dicht op haar huid zit. Je ontkomt niet aan haar en moet mee, ook als je het boek uit hebt.

Een reactie plaatsen

Opgeslagen onder Boeken, eBooks, Fiction, Literatuur, Recensies