Categorie archief: Literatuur

Enquist, Anna – Het geheim

Anna Enquists (Christa Widlund-Broer) tweede roman “Het geheim” is veel bekender dan haar eerste boek “Het meesterstuk”. Het boek is dan ook internationaal verkrijgbaar.

Als muzikant, dichter en psychiater, gebruikte Enquist vaardigheden van elk van haar beroepen in het schrijven van deze roman – het verhaal van Wanda Wiericke – een uitzonderlijke pianiste, bestemd voor levenslang muzikaal succes. “Het geheim” laat zich lezen als een muzikale compositie. We zwerven vrijelijk rond door de fasen van Wanda’s  leven, maar op een of andere manier is het verhaal steeds samenhangend. Enquists  zinnen zijn muzikaal lang, onderbroken door korte, grimmige statements.  

Wanda’s toewijding aan de piano weerspiegelt haar wanhopige behoefte om te ontsnappen aan de werkelijkheid van haar leven en de ruwe emoties die daarmee gepaard gingen. We zien haar opgroeien  van jong meisje tot oudere vrouw. Daarbij wordt ze emotioneel steeds vlakker, terwijl haar muzikale vaardigheid opbloeit. In heel haar leven heeft ze grote en kleine liefdes, ze treedt zelfs in het huwelijk, maar uiteindelijk verkiest ze toch de afzondering in haar muziek.

Het is verrassend dat een psychoanalyticus een karakter schept dat zo sociaal disfunctioneel is. Maar Enquist laat na ons als lezer inzicht te geven in Wanda’s psyche. Ze biedt ons weinig  gesproken dialogen of gedachten. Hoewel het verhaal Wanda’s hele leven omvat, biedt Enquists karakter weinig bewijs van rijping. Wij verwachten – nee, hopen zelfs – dat Wanda breekt, dat zij zich overgeeft aan de gevoelens en herinneringen uit haar geteisterde  leven. Maar dat gebeurt nooit. Zelfs nadat Wanda het geheim leert kennen, waardoor ze het piano spelen direct opgeeft, is het resultaat voor ons lezers alleen maar “de bevrijding om te kunnen reflecteren, om boeken te kunnen lezen en brieven te schrijven”. Dichterbij laat Enquist ons niet komen als het gaat om Wanda’s teruggetrokken ziel.

Er zijn genoeg gemakkelijke antwoorden in de hedendaagse literatuur, maar in “Het geheim” missen we er nogal wat. Het enige echte geheim wat we leren kennen, is dat Enquist laat zien een lyrische verhaal te kunnen schrijven met wat mij betreft té platte karakters.